Yapay zeka artık hayatımızın kaçınılmaz bir parçası. Çok konuşulup tartışılsa da, kurumsal hayatta işe alımdan süreçlerin otomasyonuna kadar, hatta günlük bireysel hayatımızda kullanımlardan sanata kadar her alanda karşımıza çıkıyor. Artık tartışma, yapay zekanın kullanıp kullanılmamasına dair değil, hızla dijitalleşen iş dünyasında nasıl daha verimli kullanılabileceği üzerine devam ediyor. Dünya genelinde birçok büyük şirket, işe alım süreçlerinde yapay zeka çözümlerini kullanarak daha adaletli ve verimli bir şekilde aday değerlendirme, mülakat planlama ve yetenek eşleştirme gibi süreçleri yönetiyor. Türkiye de şirketler bu global trende uyum sağlayarak, yerel pazarda rekabet avantajı elde etmeye çalışıyor.
Global Düzeyde İşe Alımda Yapay Zekanın Rolü
Son yıllarda, çeşitlilik ve kapsayıcılık konularına artan önem, önyargıları ortadan kaldırma gerekliliği ve insan hatasını minimuma indirme çabaları, özellikle Amerika ve Avrupa’daki büyük firmaların yapay zekayı işe alım süreçlerine entegre etmesinin ana sebepleri arasında. Birçok firma, bilinçsiz önyargıları aşarak daha adil ve objektif değerlendirme yapmak, yetenek havuzunu genişletmek ve hız kazanmak amacıyla bu teknolojiden faydalanıyor. Harvard Business Review’ın yaptığı bir araştırmaya göre, şirketlerin %71’i, yapay zeka kullanarak işe alım sürecinde insan kaynaklı hataları azaltmayı hedefliyor. Genellikle büyük ölçekli firmalarda bu teknoloji başvuruları hızlı filtrelemek için kullanılsa da, daha az başvuru alan küçük işletmeler yetenek eşleştirme ve aday deneyimini kişiselleştirme amacıyla bu çözümleri tercih ediyor.
Global Şirketlerden Yapay Zekayla İşe Alım Uygulama Örnekleri
Unilever:
Uygulama: Unilever, işe alım süreçlerinde sıklıkla yapay zeka destekli dijital mülakatlar kullanıyor. Adaylar, yapay zeka tabanlı bir platformda video mülakatlara katılıyor. Bu platformdaki sistem ise adayların vücut dili, yüz ifadeleri, ses tonları ve konuşma biçimlerini analiz edip raporlayabiliyor.
Sonuçlar: Unilever, 2019’da yayınladığı raporda* bu sistemle işe alım süresini %70 oranında kısaltıp aday başına ortalama değerlendirme süresini ciddi ölçüde düşürebildiğini belirtip, ayrıca, işe alım maliyetlerinde %50’lik bir tasarruf sağladığını da paylaştı.
IBM:
Uygulama: IBM’de Watson AI’ı kullanarak işe alım süreçlerini hızlandırmak ve otomatik hale getirmek için bir sistem geliştirildi. Bu sistemin amacı, adayların CV’lerini analiz ederek iş tanımlarına en uygun olanları kısa listeye alıp işe alımdan sorumlu kişiler ile paylaşmak.
Sonuçlar: IBM, 2020’de paylaştığı bir raporda*, yapay zeka destekli işe alım sistemleri ile aday başvurularını değerlendirme süresini %30 oranında azaltıp, daha objektif değerlendirmeler sağlayarak çeşitliliği artırabildiğini de belirtti.
Türkiye’de Yapay Zekanın Yükselişi
Türkiye’de yapay zekanın işe alım süreçlerinde kullanımı henüz global seviyelere ulaşmasa da, özellikle bankacılık ve teknoloji sektöründeki büyük şirketler ve teknoloji odaklı KOBİ’ler bu alanda adımlar atmaya başladı. Koç Holding ve Akbank gibi büyük firmalar, yapay zeka destekli algoritmalarla aday seçim süreçlerini hızlandırırken, Kariyer.net ve LinkedIn Türkiye gibi platformlar yapay zeka tabanlı eşleştirme sistemleriyle daha isabetli aday önerileri sunabiliyor. Ayrıca, bu teknolojiyi kullanmaya başlayan firmalar, yapay zekanın kullanıldığı tüm alanlarda olduğu gibi, işe alımda kullanılan algoritmaların adil ve şeffaf olmasına özen gösteriyor ve doğru veri setleriyle çalışarak önyargısız sonuçlar elde etmeye çalışıyor. Türkiye’deki firmaların bu teknolojiyi erken dönemde benimsemesini, rekabet avantajı sağlamak açısından önemli bir hamle olarak öngörüyoruz.
Türkiye’deki Şirketlerden Yapay Zekayla İşe Alım Uygulama Örnekleri
Kariyer.net:
Uygulama: Türkiye’nin en büyük online iş bulma platformlarından biri olan Kariyer.net, adayların özgeçmişlerini analiz etmek ve iş ilanları ile en uygun adayları eşleştirmek için bir süredir yapay zeka kullanıyor. Yapay zeka adayların eğitim, deneyim ve becerilerini analiz ederek işverenlere önerilerde bulunabiliyor.
Sonuçlar: 2022’de kendi sitelerinde paylaşılan blog yazılarında Kariyer.net, bu sistemle işverenlerin daha kısa sürede en uygun adaylara ulaşmasını sağlayıp ve işe alım süreçlerini hızlandırdığını belirtti. Bu sistemin, özellikle büyük başvuru sayılarının olduğu ilanlarda ciddi bir zaman tasarrufu sağlayabileceğini de vurguladı.
Yapay Zeka Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Her ne kadar yapay zekanın işe alım süreçlerine katkısı büyük olsa da, etik ve şeffaflık konusu gündemdeki yerini koruyor. Yapay zekanın önyargısız çalışarak tüm adaylar için eşit fırsatlar yaratması bekleniyor. Ama yapay zekayı besleyen algoritmaların doğru verilerle beslenip beslenmediği, bu durumu değiştirebilecek kritik nokta. Doğru veriler kullanılmazsa, adaylar arasında haksız değerlendirmelere yol açabileceği de bir gerçek. Bu nedenle firmaların yapay zeka çözümlerini kullanırken veri setlerini dikkatle seçmesi ve şeffaf bir süreç yönetimi benimsemesi çok önemli.
Büyük ölçekli şirketlerin işe alımda yapay zeka kullanmayı tercih etmesinin ardında hız ve verimlilik gibi sebepler yer alsa da, bu teknoloji her büyüklükteki işletme için stratejik bir fark yaratma potansiyeli taşıyor. Hem globalde hem de Türkiye’de gelecekte yapay zekanın işe alım süreçlerinde daha büyük bir rol oynayacağını öngörebiliyoruz. Yetenekli adayları doğru eşleştirerek iş dünyasına kazandıran bu teknoloji, iş dünyasının yapısını kökten değiştirebilecek bir potansiyele sahip. Bu dönüşümün bir parçası olmak isteyen firmalar için yapay zeka artık bir seçenek değil, bir gereklilik.
